Selkupischi Sproch
| Dialäkt: Undermarkgreflerisch |
| Selkupisch | ||
|---|---|---|
| Verbreitig: | Russland | |
| Sprecher: | ca. 1.500 | |
| Linguistischi Klassifikation: |
| |
| Sproochchürzel | ||
| ISO 639-1 |
- | |
| ISO 639-2 |
sel | |
| ISO 639-3 |
sel | |
D Selkupisch Sproch (au Ostjak-Samojedisch oder Wald-Samojedisch) isch aini vu dr samojedische Sproche. Die bilde zämme mit dr finno-ugrische Sproche di uralisch Sprochfamilie. S Wort Selkup (šöľqup) bedytet urspringli Mänsch im Norde.
Sproch
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Selkpuisch isch di ainzig no läbig sidsamojedisch Sproch. Si wird vu dr Selkupe in dr Region zwische dr Fliss Ob un Jenissei gschwätzt. D Zahl vu dr Muetersprochler wird mit rund 1.500 aagee, was dr Helfti vum selkupische Volk entspricht). Im Alldag setzt sich aber allmeh s Russisch dure. Bis zue dr vierte Klasse wird an e Dail Schuel no in Nordselkupisch unterrichtet.
Schrift
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Vor dr russische Revolution vu 1917 het s nume wenigi religiesi Text gee, wu im Ramme vu dr Christianisierig in dr selkupische Sproch ufgschribe wore sin. E systematisierti selkupischi Schriftsproch isch erscht anne 1931 entwicklet wore. Am Aafang isch s latynisch Alfabet brucht wore, ab 1940 un revidiert 1986 isch zum kyrillische Alfabet ibergange wore. Wichtigi Forscher vum Selkupisch sin di finnische Sprochwisseschaftler Matthias Alexander Castrén un Kai Donner gsii.
Dialäkt
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Im Selkupisch wäre drei Dialäkt unterschide:
- Taz (тазовский диалект): Nordselkupisch. Uf ihm böut d Schriftsproch uf. Taz umfasst 25 Vokal un 16 Konsonante. Dr Name laitet sich vu dr Sidligsgebiete am Fluss Tas ab. Dr Dialäkt wird vu ca. 90% vu dr Selkupe gschwätzt. Hite bruche ne bis zue 1.400 Sprächer vu ca. 1.700 Aagherige vum Volk
- Tym (тымский диалект): Mittelselkupisch. Gnännt noch em Fluss Tym (Тым), eme Näbefluss vum Ob. Hite no vu ca. 150 Sprächer gschwätzt.
- Ket (кетский диалект): Sidselkupisch. Gnännt noch em Fluss Ket (Кеть), eme Zuefluss vum Ob. Hite no vu ca. 20 Sprächer gschwätzt.
Weblink
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Selkupisch uf ethnologue.comt
- Bschrybig vum Selpukisch
- Selkupisch-Änglischs Wortverzaichnis (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)
- The Red Book of the Peoples of the Russian Empire: The Selkups
Literatur
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Alatalo, Jarmo: Phonological irregularities in Selkup morphology and their origin. In: Materialien zum internationalen uralistischen Symposium Diachronie in der synchronen Sprachbeschreibung, Hamburg, 6-10. Oktober 1999. Finnisch-Ugrische Mitteilungen 23:1-9. Hamburg 2001
- Alatalo, Jarmo: Sölkupisches Wörterbuch aus Aufzeichnungen von Kai Donner, U. T. Sirelius und Jarmo Alatalo. Zusammengestellt und herausgegeben von Jarmo Alatalo. 2004
- Hajdú, Péter. Chrestomathia Samoiedica. Budapest 1968, s. 58–65
|
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Selkupische_Sprache“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde. |